Levensloop en lotsbestemming (antiquariaat)

Gezichtspunten voor de terugblik op de levensloop

Floris E. Reitsma

tweedehands boek

n onze westerse wereld wordt de mens steeds ouder. Velen bereiken de leeftijd der zeer sterken. Minder zware lichamelijke arbeid, vooruitgang van de medische wetenschap: we kunnen wel bedenken 'waardoor', maar op de vraag 'waartoe?' hebben we geen antwoord. Wat is de zin, de betekenis van de zeer hoge ouderdom, voor de oude mens zelf, maar ook voor zijn omgeving, en zelfs voor de aardewereld?

Veel ouderen stellen zich die vraag, vooral wanneer ze een zeer hoge leeftijd hebben bereikt en menen dat hun leven nergens meer toe dient. Er is geen toekomst meer en het heden heeft niet veel meer te bieden; in de laatste levensfase leeft de mens vooral met zijn herinneringen. Maar: is het werkelijk zo, dat de oude mens geen toekomst heeft? Kan er uit het verleden wellicht iets gepuurd worden dat naar een toekomst verwijst, en daarmee ook aan het heden zin geeft?

Voor de bewoners van Huize Valckenbosch, het verzorgingshuis van de Christengemeenschap in Zeist, heeft de arts Floris Reitsma dit onderwerp in een serie voordrachten aan de orde gesteld. Daaruit is het boek 'Levensloop en lotsbestemming' ontstaan, een bijzonder boek, dat niet alleen de (hoog)bejaarde mens zal aanspreken, maar iedereen die in zijn leven al iets van een verleden heeft opgebouwd, of met zeer oude mensen in aanraking komt.

Het is duidelijk dat Reitsma betrokken is bij zijn onderwerp. Hij spreekt vanuit een jarenlange ervaring in de ouderenzorg als hij vertelt hoe een bewuste terugblik op het verleden zo kan uitwerken dat er inderdaad een verbinding ontstaat vanuit dat verleden naar het heden en zelfs naar een toekomst toe.

Wanneer we bewust terugblikken, ons bewust verdiepen in het verleden, kan de herinnering meer glans krijgen. Er kan inzicht ontstaan in lijnen en samenhangen, die door het hele leven heen werkten en die vervolgens zelfs kunnen reiken naar de toekomst, tot over de drempel, naar het leven na dit aardse. Vanuit vragen als: 'Hoe was ik eigenlijk bedoeld?' en 'Waardoor ben ik van mijn weg afgeweken?' gaan we eigen wezen en eigen lotsbestemming herkennen en begrijpen.

Door het stellen van deze vragen en het zoeken naar antwoorden raken we in gesprek. Er ontstaat een dialoog tussen het 'ik' dat we zijn geworden op aarde, en het hogere 'Ik' zoals we zijn bedoeld en dat we in de gebeurtenissen in ons leven tegenkomen als mogelijkheid, als toekomstgestalte. Onze weg op aarde is een ontwikkelingsweg, waarbij we ons voortdurend met ons levenslot uiteenzetten. Als de ontwikkeling stokt en er geen vernieuwing van binnenuit optreedt, komt de veranderingsimpuls vaak van buitenaf. Dat kan een gelukkige gebeurtenis of een ontmoeting zijn, maar ook een hardhandige ingreep door een ongeval of ziekte. Wat ons zo van buitenaf tegemoetkomt, is in diepste wezen bedoeld als hulpmiddel om de weg naar het ware menszijn werkelijk te doorschrijden.

Juist in de laatste fase van het leven zou onze opdracht kunnen zijn, de verbinding te zoeken met dit ware wezen van onszelf dat ons opwacht aan gene zijde van de drempel van de geestelijke wereld. In hoeverre betekent de mens in de laatste fase van zijn leven iets voor zijn omgeving, of zelfs voor de wereld?

Doordat de oude mens de eigen existentie en de verhoudingen op aarde niet meer zozeer vanuit het lagere 'ik' beoordeelt, maar eerder vanuit het eigen hogere wezen, kan ouderdomswijsheid ontstaan, waarbij jongeren en 'middelbaren' graag te rade gaan. De oude mens kan idealen voorleven die, vanuit de hogere wereld komend, in de aardewereld werkzaam kunnen zijn als broodnodig tegenwicht tegen het aardegebonden materiële denken van onze tijd.

Maar er is nog iets anders, dat nog wezenlijker is. Naarmate het lichamelijke terugtreedt, neemt het geestelijke toe. Al bijna los van de aarde, maar toch nog hier aanwezig, wordt de stokoude mens doorlaatbaar voor de werking vanuit de andere zijde van de drempel. We kunnen ervaren dat en hoe de oude mens iets van geestelijke krachten in de mensenwereld laat instromen en hiermee doet hij - alleen al door het feit dat hij voortleeft - iets voor de mensheid als geheel. Zou dit zelfs zo kunnen zijn bij dementie, waar Reitsma zich niet over uitspreekt, maar waar we toch een aanwezigheid vanuit de hogere wereld kunnen vermoeden?

'Levensloop en lotsbestemming' komt wat traag op gang, maar na enkele hoofdstukken ontstond steeds meer bewondering voor de manier waarop Reitsma inhoud geeft aan begrippen als karma, Lucifer en Ahriman, die maar al te dikwijls gedachteloos worden gebruikt, zonder dat we precies weten welke lading de woorden dekken. Vanuit het antroposofisch gedachtegoed bouwt Reitsma bedachtzaam en zorgvuldig een geheel eigen betoog op en legt hij verbindingen naar de realiteit van nu. Hij roept een sfeer op die maakt dat je de ouderdom met vertrouwen onder ogen kunt zien.

Het is een vredebrengend boek. Moeite heb ik met het omslag, dat met zijn grove vorm en kleur in schrille tegenstelling staat tot de inhoud van het boek en de afbeeldingen op voor- en achterflap.

Ank Kramers in ABC Antroposofie nr.4

[Christofoor, 2001]

Levensloop en lotsbestemming (antiquariaat)

Gezichtspunten voor de terugblik op de levensloop

Floris E. Reitsma · alles van deze auteur 

€ 21.50

ISBN 9062397470